Ο Freud και το A Game of Thrones. Του Γιάννη Δεληγεώργη

Διαβάζοντας το ομώνυμο έργο του George R.R. Martin και με αφορμή τη φιλία δύο βασικών χαρακτήρων του πρώτου μέρους, του Eddard Stark και τον Robert Baratheon οδηγήθηκα σε κάποιες σχετικές σκέψεις.

Από την αρχή βλέπουμε πως ανάμεσα στους δυο άρχοντες ο Eddard είναι η φωνή της λογικής, μετρημένος, με προσήλωση στους κανόνες και στα πρέπει, προσπαθεί όσο είναι δυνατόν να καλμάρει τον παρορμητικό Robert και να τον ωθήσει να σκεφτεί λογικά. Ο βασιλιάς πάλι είναι ακριβώς ο αντίθετος χαρακτήρας από ότι ο βόρειος φίλος του: έντονα παθιασμένος με ό,τι κάνει, ορμητικός και παράφορος. Από εκείνους τους τύπους που περηφανεύονται πως η υπομονή δεν είναι ανάμεσα στις αρετές τους. Μέγιστος φαγάς (κάπως έτσι έχε αποκτήσει μια τεράστια κοιλιά), πότης και γυναικάς που έχει γεμίζει τον τόπο με νόθα παιδιά, έχει καταντήσει από περίφημος πολεμιστής σε ένα παρηκμασμένο βασιλιά που δεν ενδιαφέρεται να κυβερνήσει αλλά μόνο για το πώς θα απολαύσει όσο πιο πολύ μπορεί τα οφέλη της εξουσίας του.

Αν το δούμε από φροϋδική άποψη, ο Eddard είναι μια προσωποποίηση του Εγώ ενώ ο Robert είναι μια προσωποποίηση του Αυτό (Id). Το ένα εδράζεται στη συνείδηση και το άλλο στο ασυνείδητο. Το ένα δρα σύμφωνα με την αρχή της πραγματικότητας, όπως ο Eddard και το άλλο με βάση την αρχή της ηδονής, όπως δηλαδή ο ακόλαστος Robert Baratheon. Επίσης ο τρόπος που ο καθένας του χάνει τη ζωή του στο πρώτο βιβλίο είναι ενδεικτικός. Ο Eddard χάνει το κεφάλι του δηλαδή το ανώτερο μέρος του σώματος ενός ανθρώπου που συμβολίζει τη συνείδηση. Το πρόσωπο, η συνειδητή όψη του κεφαλιού, άλλωστε συνδέεται με το Εγώ. Αντίθετα ο Robert χάνει τη ζωή του σε κάποιο κυνήγι από έναν κάπρο που του ξεσκίζει την κοιλιά, το χαμηλότερο μέρος του, που είναι και το σήμα κατατεθέν του. Το γουρούνι, και ακόμα περισσότερο το άγριο γουρούνι, είναι ένα ζώο που συμβολικά συνδέεται με τα κατώτερα ένστικτα και την ακολασία που τόσο έντονα χαρακτηρίζει τον Robert Baratheon. Κατά κάποιο συμβολικό τρόπο ο βασιλιάς σκοτώνεται από ίδια του κατώτερα ένστικτα. Και δεν είναι τυχαίο που στον χαμό του αυτό οφείλεται το δυνατό κρασί το οποίο τόσο πολύ αγαπάει και που του θολώνει το μυαλό-συνείδηση. Και φυσικά πίσω από τον θάνατο και τον δυο τους κρύβεται κάποια δολοπλοκία που υφαίνεται με σκοπό την εξουσία. Έτσι όλο το πρώτο μέρος του A Song of Fireand Iceα σχολείται με την κατάβαση του Εγώ-Eddard Stark στον κόσμο των βίαιων παθών, των συνομωσιών, δηλαδή στο Kings Landing. Ή με φροϋδικούς όρους μέσα στο ασυνείδητο όπου βασιλεύει το Αυτό-Robert Baratheon.

Εκτός από το Εγώ και το Αυτό, υπάρχει και ένα τρίτο στοιχείο στο δομικό μοντέλο της φροϋδικής ψυχολογίας. Ποιος να είναι άραγε ο χαρακτήρας εκείνος του τραγουδιού της φωτιάς και του πάγου που θα ταιριάζει στο φροϋδικό Υπερεγώ; Λογικά θα είναι κάποιος που θα έχει έντονα αυξημένο το αίσθημα της δικαιοσύνης και θα είναι άτομο άτεγκτο, αλύγιστο, σκληρό σαν την πέτρα, που θα επιθυμεί να εφαρμόζει το νόμο παρά τις όποιες φίλιες απώλειες και πολύ κριτικό και επικριτικό προς τους άλλους. Ένας τέτοιος χαρακτήρας υπάρχει στο βιβλίο, όπως φυσικά και στην τηλεοπτική σειρά: είναι ο Stannis Baratheon. Και υπάρχει μια αντιστοιχία μεταξύ αυτού και του Nedd: λίγο πριν πεθάνει ο Robert καλεί τον Stark για να αναλάβει τα ηνία ως χέρι του βασιλιά, καθώς είναι ο μόνος που εμπιστεύεται. Αντίστοιχα, λίγο πριν πεθάνει ο Ned καλεί τον Stannis ως τον μόνο νόμιμο διάδοχο του θρόνου, ελπίζοντας πως έτσι θα βγει από μια αδιέξοδη κατάσταση. Και οι δυο απόπειρες αποτυγχάνουν. Όπως και η απόπειρα του Stannis να καταλάβει το Kings Landingμε πολιορκία. Ο Ned δεν συμπαθεί τον Stannis, όπως το Εγώ δεν έχει καλές σχέσεις με το Υπερεγώ αφού καταπιέζεται από αυτό. Ο άρχοντας του Dragonstone είναι μια πιο ακραία και άκαμπτη εκδοχή του Stark ως προς την προσήλωσή του στους κανόνες. Χτυπητό παράδειγμα η τιμωρία του Davos Seaworth (με τον ακρωτηριασμό των δακτύλων ως ποινή για λαθρεμπορία ενώ την ίδια στιγμή τον επιβραβεύει για τη σωτηρία που του πρόσφερε χρίζοντάς τον ιππότη) αλλά και η θυσία της κόρης του στην πυρά για να νικήσει στην εκστρατεία του. Ίσως ο Stannis δεν είναι τυχαία αδερφός του Robert. Όπως το Αυτό, έτσι και το Υπερεγώ είναι μια φροϋδική έννοια που εδράζεται στο ασυνείδητο. Το Υπερεγώ ανταγωνίζεται το Αυτό αλλά συνήθως υποσκελίζεται από αυτό. Και ο τρόπος που πεθαίνει ο Stannis είναι συναφής με τον χαρακτήρα του. Πρώτον σκοτώνεται στον παγωμένο βορά, που ταιριάζει με τον αλύγιστο και παγωμένο χαρακτήρα του και δεύτερον σκοτώνεται, ή έτσι αφήνεται να εννοηθεί, από έναν χαρακτήρα που αποτελεί άλλη μια, κάπως πιο ευλύγιστη και εξιδανικευμένη αυτή τη φορά, προσωποποίηση ενός μονολιθικού και αποτρεπτικού καθήκοντος, δηλαδή του Υπερεγώ: τη Brienne από τοTarth.

                                                                                   Ι.Χ. Δεληγεώργης