ΚΑΣΤΡΟ-ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ

ΛΕΥΚΟΣ ΠΥΡΓΟΣ… Σύμβολο-μνημείο της Θεσσαλονίκης. Υψώνεται μοναχικός κι αγέρωχος. Αποτελούσε το νοτιοανατολικό πύργο της οχύρωσής της. Το πιο γνωστό κάστρο της Ελλάδος. Μακρά ιστορία. Κατά καιρούς άλλαξε ονόματα και χρήσεις.

Αρχικά ονομαζόταν Πύργος του Λέοντος, όπως αναφέρει τουρκική επιγραφή του 1535-1536. Υπήρχε στον τώρα κατεδαφισμένο εξωτερικό περίβολο, στην είσοδό του. Το 18^ο αιώνα αναφέρεται ως φρούριο της Καλαμαριάς. Το 19^ο αιώνα, ως Πύργος των Γενιτσάρων και Πύργος του Αίματος. Τα ονόματα αυτά οφείλονται στο γεγονός ότι ήταν φυλακή βαρυποινιτών και η όψη του βαφόταν με αίμα από τις εκτελέσεις των φυλακισμένων από τους Γενίτσαρους. Άλλη εκδοχή –μάλλον και πιο σωστή- λέει ότι Πύργος του Αίματος ονομάστηκε για τις σφαγές τψν ίδιων των Γενίτσαρων εκεί.

Πύργος κυλινδρικός. Ύψος 33,90 μέτρα. Διάμετρος 22,70 μέτρα. Έχει ισόγειο κι έξι ορόφους, που επικοινωνούν με εσωτερικό κλιμακοστάσιο, μήκους 120 μέτρων, το οποίο εξελίσσεται κοχλιωτά σε επαφή με τον εξωτερικό τοίχο, αφήνοντας στο κέντρο έναν κυκλικό πυρήνα διαμέτρου 8,50 μέτρων. Έτσι σε κάθε όροφο σχηματίζεται κυκλική κεντρική αίθουσα, με την οποία επικοινωνούν μικρότερα τετράπλευρα δωμάτια. Ο τελευταίος όροφος μόνο, έχει την κεντρική αίθουσα κι έξω από αυτήν δημιουργείται δώμα με εξαιρετική θέα της πόλης και της θάλασσας.

ΜΥΣΤΡΑΣ… Βυζαντινή πολιτεία της Πελοποννήσου, κοντά στη Σπάρτη. Σήμερα είναι ερειπωμένος, αν και ορισμένα κτίσματα έχουν αναστηλωθεί. Πηγή για τη γνώση της Ιστορίας και του Πολιτισμού των δύο τελευταίων αιώνων του Βυζαντίου. Η ιστορία της νεκρής πολιτείας, αρχίζει από τα μέσα του 13^ου αιώνα, όταν συμπληρώθηκε η κατάκτηση της Πελοποννήσου από τους Φράγκους. Το 1249, ο Γουλιέλμος Β’ Βιλλαρδουίνος έκτισε το κάστρο του στην ανατολική πλευρά του Ταϋγέτου, στην κορυφή υψώματος που λεγόταν Μυστράς ή Μυζυθράς. Εξελίχθηκε σε σπουδαία καστροπολιτεία κι έγινε πρωτεύουσα του Δεσποτάτου του Μωρέως. Σημαντική ως τα πρώτα μεταεπαναστατικά χρόνια, όπου εγκαταλείφθηκε. Σήμερα είναι μακράν το πιο σημαντικό βυζαντινό μνημείο στην Ελλάδα.

ΠΑΛΑΜΗΔΙ… Από τα πιο όμορφα κάστρα μας. το πιο μεγάλο και καλά διατηρημένο φρουριακό συγκρότημα της Ενετοκρατίας. Δημιουργήθηκε σε χρόνο ρεκόρ για να εξυπηρετήσει τις στρατιωτικές και ναυτικές επιχειρήσεις των Βενετσιάνων της εποχής. Ολοκληρώθηκε το 1744. Ακολουθεί τη φυσική γραμμή του λόφου. Φαίνεται να γίνεται ένα με το τοπίο γύρω του. Διατηρείται σε άριστη κατάσταση. Σπουδαίο, αλήθεια επίτευγμα της Βενετσιάνικης οχυρωματικής αρχιτεκτονικής.

ΜΠΟΥΡΤΖΙ… Μικρό νησάκι μπροστά στο λιμάνι του Ναυπλίου. Καλύπτεται από παλιό Ενετικό κάστρο, στο οποίο οφείλει και το όνομά του. Αρχικά λεγόταν και νησάκι του Αγίου Θεοδώρου. Κατά την πρώτη Ενετική κυριαρχία και συγκεκριμένα το 1473, μετά την αποχώρηση του Μαχμούτ Πασά οι Ενετοί το οχύρωσαν με πύργο και τοποθέτησαν πυροβόλα. Από τότε ονομάστηκε Καστέλλι ή Μπούρτζι κι αργότερα Πασσάζ (πέρασμα). Κατά την δεύτερη Ενετική κυριαρχία έγιναν πρόσθετα οχυρωματικά έργα, πύργος με περίβολο και προμαχώνας. Από το 1930 ο χώρος στο Μπούρτζι μετατράπηκε σε ξενοδοχείο ως το 1970 και φιλοξένησε πολλές προσωπικότητες στην πρώτη φάση ανάπτυξης της τουριστικής Ελλάδας.

ΝΑΥΠΑΚΤΟΣ… Κάστρο που συνδυάζονται με τρόπο μοναδικό η ισχυρή ορεινή ακρόπολη, η οχύρωση της πόλης και το λιμενόκαστρο. Δέλεαρ για πολλούς λαούς να το αποκτήσουν. Έλληνες, Τούρκοι, Άγγλοι, Ενετοί το χρησιμοποίησαν σαν ορμητήριο βάζοντας ο καθείς τη δική του σφραγίδα για να έχουμε την σημερινή του εικόνα, την οποία οφείλει πιο πολύ στους Ενετούς. Η Ναύπακτος είχε τεράστια σημασία στρατηγική για τη Βενετία και κατά την πρώτη περίοδο Ενετοκρατίας προσπάθησαν να την προστατεύσουν από τους Οθωμανούς, χτίζοντας ισχυρό κάστρο. Βρίσκεται στην κορυφή του λόφου που δεσπόζει στην πόλη. Στα δυτικά της σε υψόμετρο 200 μέτρων. Ο λόφος έχει σχήμα πυραμίδας.

ΠΛΑΤΑΜΩΝΑΣ… Κάστρο πόλη της μεσοβυζαντινής περιόδου. Χτισμένο νοτιοανατολικά του Ολύμπου. Ο πύργος του είναι ο πιο εντυπωσιακός ακρόπυργος που υπάρχει σε ελληνικό κάστρο. Δεσπόζει πάνω στην Εθνική οδό και βρίσκεται σε στρατηγική θέση. Ελέγχει τη διάβαση της κοιλάδας των Τεμπών και το δρόμο Μακεδονίας-Θεσσαλίας-Νότιας Ελλάδας.

ΠΡΕΒΕΖΑ… Ένα από τα κάστρα που έκτισε ο Αλή Πασάς μετά την κατάληψη της πόλης, το 1807. Βρίσκεται πάνω στη θάλασσα, νότια από την πόλη της Πρέβεζας, στη θέση Φώκια, στην είσοδο του Αμβρακικού κόλπου. Το αρχικό όνομα ήταν Ούτζ Καλέ (εξωτερική ακρόπολη). Η σημερινή ονομασία οφείλεται στην εκκλησία του Παντοκράτορα, που βρισκόταν εκεί πριν την ανέγερσή του κι έδωσε το όνομα και στο γειτονικό οικισμό.

                                                                    Μαίρη Γεωργιοπούλου

Πηγή: dinfo.gr