THE WALL

Συνηθίζουμε να μνημονεύουμε την 10^η Νοεμβρίου του 1989. Ιστορική και πανηγυρική μέρα κατάρρευσης του τείχους του Βερολίνου.

Για να γκρεμιστεί όμως κάτι πρέπει πρώτα να υπάρξει.  




Βράδυ της 12^ης προς 13^ης Αυγούστου του 1961, η λαϊκή δημοκρατία της Γερμανίας ξεκινά την ανέγερση στην καρδιά του Βερολίνου, του ονομαζόμενου από την ανατολικογερμανική κυβέρνηση «αντιφασιστικού τείχους προστασίας». Η Δύση καθυστερούσε στο θέμα αναγνώρισης της ανατολικής Γερμανίας ως χωριστού κράτους με εντάσεις στο διπλωματικό πεδίο. Η σχεδιασμένη-κατευθυνόμενη
οικονομία που επιβλήθηκε από την Μόσχα απέτυχε παταγωδώς και η χώρα έφτασε στο χείλος οικονομικοκοινωνικής εξάντλησης. Επενδύσεις μη επαρκείς, έλλειψη τροφίμων και εργατικού δυναμικού, λειψή παραγωγή, μηδαμινή εμπιστοσύνη των πολιτών στο καθεστώς. Η λαϊκή δημοκρατία θα ήταν ανήμπορη να πληρώσει τις υποχρεώσεις της στην Σοβιετική Ένωση, αν δεν προχωρούσε στη λήψη μέτρων. Έτσι συμφωνήθηκε να χτιστούν οι δύο τομείς του Βερολίνου. Η κομμουνιστική κυβέρνηση του ανατολικού Βερολίνου ξεκίνησε να χτίζει το «τείχος της ντροπής», όπως το αποκαλούσαν οι δυτικοί  με σκοπό να συγκρατήσει το κύμα προσφύγων προς την αντίπαλη ομοσπονδιακή δημοκρατία της Γερμανίας. Μονάδες του εθνικού λαϊκού στρατού άρχισαν να κλείνουν τους δρόμους. Έχουμε να κάνουμε με δραστικά μέτρα αποκλεισμού και αδιαπέραστων συνόρων. Οι κάτοικοι του δυτικού Βερολίνου δεν εισέρχονται πλέον ελεύθερα στην ανατολική Γερμανία. Επισκέπτονται τους εκεί συγγενείς μόνο τα Χριστούγεννα.

Μιλάμε για ένα φυσικό προστατευτικό διάφραγμα, μια τρομακτική εσωτερική συνοριογραμμή ύψους δυο μέτρων και μήκους 130 χιλιομέτρων μεταξύ ανατολικού και δυτικού Βερολίνου. Μια πολυμερή στρατιωτική κατασκευή με διάδρομο περιπολίας, συναγερμό, φύλακες, παρατηρητήρια, σκυλιά, ναρκοπέδιο, καλωδιωτά αρχικά πλέγματα. Γρήγορα τα συρματοπλέγματα γίνονται τσιμεντένιοι τοίχοι. Ζώνη θανάτου. Η προσπάθεια διάβασής του γνωστή ως ¨ψήφος μέσω των ποδιών¨ με σκοπό την διαφυγή, έφερε πολλούς στα δικαστήρια με την κατηγορία εγκατάλειψης της χώρας κι άλλους τόσους οδήγησε στο θάνατο. Σύμβολο προστασίας από τη φθορά, την κατασκοπία, το ξεπούλημα και τις επιρροές του δυτικού πολιτισμού και καπιταλισμού το είπαν οι ανατολικοί. Οι υπόλοιποι το είπαν σύμβολο αποτυχίας. Αμυντικό έργο που στρεφόταν κατά των ίδιων των πολιτών. Μιλάμε για ένα σύμβολο του ψυχρού πολέμου που χωρίζει στα δύο. Μιλάμε για έμβλημα μιας διχοτομημένης και διαιρεμένης Ευρώπης. Όχι μόνο εδαφικά. Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια «συνθηματική παράσταση» ιδεολογικού, κοινωνικού και πολιτικού ρήγματος.

Η διεθνής κοινότητα από το 1961 παρακολούθησε την αντιπαράθεση των Ηνωμένων Πολιτειών και της τότε Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών για το θέμα του Βερολίνου. Ο Τζον Κέννεντι δηλώνει ‘’Ένας τοίχος είναι καλύτερος από έναν πόλεμο’’.

Είκοσι εφτά χρόνια μετά την κατεδάφιση του ¨Berliner Mauer¨ έχουν μείνει διασκορπισμένα κομμάτια στην πόλη του Βερολίνου. Επισκέπτες τα αντιμετωπίζουν σαν τουριστικά σουβενίρ και βάζουν στην τσέπη λίγο τσιμέντο για ενθύμιο. Σήμερα η Ευρώπη με ή άνευ τοίχους εξακολουθεί να είναι διχασμένη και χωρισμένη… το χάσμα και η διχοστασία καλά κρατεί. Η επικοινωνία μάλλον εύφλεκτη και οι λογαριασμοί ακόμη ανεξόφλητοι.

Είκοσι εφτά χρόνια μετά την ‘’αποκαθήλωση’’,  η ανακύκλωση. Η απομυθοποίηση! 

Αναρωτιέμαι για ποια αποκατάσταση μιλάμε;;

                                                      Μαίρη Γεωργιοπούλου