Ο εικονογράφος/εικαστικός ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΡΙΒΑΣ μιλά στην Μαίρη Γεωργιοπούλου.

Ο Βασίλης Γρίβας είναι εικαστικός. Είναι και φίλος που ήρθε απ’ τα παλιά… Εικονογραφεί παιδικά βιβλία και εξώφυλλα βιβλίων για πιο μεγάλα παιδιά. Είναι μέλος του επιμελητηρίου εικαστικών τεχνών Ελλάδος. Ασχολείται με την ζωγραφική, (ομαδικές κι ατομικές εκθέσεις). Πήρε μέρος σε έκθεση εικονογράφων στα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα. Συνεργάστηκε με κινέζικο εκδοτικό οίκο, έγραψε και εικονογράφησε ένα picture book, που εκδόθηκε στις Η.Π.Α. Υπήρξε υποψήφιος βραβείου εικονογράφησης του λογοτεχνικού περιοδικού ‘’αναγνώστης’’ κι επισκέφτηκε σχολεία στο πλαίσιο προγράμματος, ''φιλαναγνωσία''.

Γιατί από πιτσιρίκι δεν σε έφταναν τα χαρτιά και μουντζούρωνες τους τοίχους του
πατρικού σου; Τι ανάγκη κάλυπτες;

Επειδή οι καλλιτέχνες έχουν ένα τεράστιο εγώ, γιατί να αποτελώ ΕΓΩ! Εξαίρεση; Επίσης το να ζωγραφίζεις σε τοίχους ήταν κάτι απαγορευμένο και μ’ άρεσε να πηγαίνω κόντρα στις απαγορεύσεις και τα πρέπει από πιτσιρίκι, όπως άλλωστε όλα τα πιτσιρίκια, και όχι… δεν ήταν ο λόγος το ότι ήμουν το πρώτο παιδί της οικογενείας και ήμουν ένα κακομαθημένο, αυτά είναι φήμες και υπερβολές του κίτρινου τύπου.

Οι εικόνες/ζωγραφιές και ιστορικά αν το δεις, προϋπάρχουν των λέξεων. Μια εικόνα πόσες λέξεις είναι; Όταν ξεκινά η ιεροτελεστία της εικονογράφησης ενός βιβλίου… οι εικόνες πόσο τσακώνονται, πόσο αγαπιούνται με τις λέξεις; Πόση δύναμη μπορεί να έχουν τελικά;

Κι οι λέξεις κι οι εικόνες έχουν μεγάλη δύναμη. Ανάλογα το πώς θα τις διαχειριστείς (Κι άσε τους ασιάτες να λένε γνωμικά). Ο τέλειος συνδυασμός λέξεων κι εικόνων κάποιες φορές εξυψώνει και κάποιες φορές δολοφονεί από ανία.

Έχεις εικονογραφήσει παραμύθι εμπνευσμένο από την λαϊκή παράδοση, ‘’Η Ηλιογέννητη κι ο Κωνσταντής’’. Τι αγαπάς να ζωγραφίζεις και να διαβάζεις πιο πολύ;Κλασικά, λαϊκά, μοντέρνα, μεταμοντέρνα παραμύθια;

Εκτός του ότι το κλασσικό είναι για όλες τις ώρες, παρέχει ασφάλεια τελικά, αν μιλάμε για τα παραμύθια της λαϊκής μας παράδοσης ή και άλλων χωρών, βρίθουν από φαντασία από νοήματα ζωής από ευφάνταστες εικόνες και από την ατέρμονη πάλη του καλού με το κακό. Η έκπληξη είναι ότι αν διαβάσει κανείς λαϊκά δικά μας παραμύθια, ή παραμύθια των αδελφών Γκριμ για παράδειγμα, θα βρεθεί μπροστά σε πολλές ομοιότητες σε δομή και πλοκή και είναι να απορεί κανείς.          
Τα μεταμοντέρνα παραμύθια, μ’ αρέσουν επίσης! Αλλά από ξένους συγγραφείς, sorry guys! Γενικότερα, υπάρχει έλλειψη καλών κειμένων. Κι απ' την άλλη υπάρχουν και φωτεινές εξαιρέσεις, αλλά λίγες γι’ αυτό είναι και εξαιρέσεις, μόνο που δεν θα εκδοθούν ποτέ και δεν θα τις διαβάσει ποτέ κανείς αυτές τις εξαιρέσεις. Αυτά! Αλλά νέα;   

‘’Zaf thePersian cat’’, ένα picture book, δικό σου. Ξεφυλλίζοντάς το μου ήρθε στο νου η ατάκα ενός μπόμπιρα, όταν ρωτήθηκε, αν στο σχολείο τους έχουν μαυράκια, αλβανάκια… κι απάντησε, ‘’όχι, έχουμε μόνο παιδάκια’’. Ποιος είναι ο γάτος Zaf; Γιατί τον βάζεις να είναι στην όψη διαφορετικός; Η διαφορετικότητα, γιατί δεν είναι αυτονόητη και πρέπει να ‘’εγκριθεί’’ για να γίνει ‘’κοινωνικά αποδεκτή’’; Τα παιδιά τον ξέρουν τον ρατσισμό;

Ο γάτος ZAF είναι το χοντρό παιδί το σχολείου που το κοροϊδεύουν όλοι, είναι «γυαλάκιας» που φωνάζουν φλώρο και φυτό, είναι το ομοφυλόφιλο αγόρι που κανείς δεν θέλει να κάτσει μαζί του στο θρανίο για να μην τον ταυτίσουν μαζί του και στο τέλος όλοι τον περιθωριοποιούν κι ο ίδιος περιχαρακώνεται, είναι ο μετανάστης που έχει διαφορετικό χρώμα από μας, και ο θεός του λέγεται αλλιώς, αυτός είναι ο ZAF.                            
Η διαφορετικότητα ανέκαθεν φόβιζε τους ανθρώπους, πόσο μάλλον τώρα που παγκόσμια όλοι διαφυλάττουν τα σύνορα τους και καθένας από μας το προσωπικό του σύμπαν, ο ρατσισμός φοριέται πολύ εσχάτως, ή απλά η ιστορία επαναλαμβάνεται σαν φάρσα.                                                
Τα παιδιά φυσικά και γνωρίζουν τον ρατσισμό, σχεδόν τον διδάσκονται απ τα σπίτια τους.   

Ο γάτος Zaf, που στο βιβλίο το ‘σκασε, βγήκε έξω από τα ελληνικά σύνορα. Κυκλοφόρησε από την tate publishing στις Η.Π.Α. Επίσης συνεργάστηκες με τον κινέζικο εκδοτικό loyal kids για την εικονογράφηση βιβλίου. Πώς έκατσε η συνεργασία με χώρες-υπερδυνάμεις; Πόσο εύκολο ή δύσκολο ένας Έλληνας να συστηθεί, να βρει την άκρη και να δείξει την δουλειά του στο εξωτερικό;

Είναι πολύ δύσκολο! Εγώ βρίσκομαι ακόμα στις συστάσεις, είναι πολύ εύκολο να δουν την δουλειά σου λόγο ιντερνέτ, μιας και εξαιτίας του ο κόσμος έχει μικρύνει δραματικά, ύστερα το σύστημα των ξένων λειτούργει πολύ διαφορετικά απ’ το δικό μας, γιατί χρησιμοποιεί μάνατζερ. Εμένα και οι δυο συνεργασίες μου απλά έτυχαν, τους αμερικάνους τους βρήκα και τους άρεσα, οι κινέζοι με βρήκαν μόνοι τους και δεν μ’ άρεσαν καθόλου, μια πολύ δύσκολη συνεργασία.      

Σήμερα εκεί έξω ‘’κάνει πόλεμο’’. Περπατάς στον δρόμο και βλέπεις ξεβρασμένα παιδιά άσπιτα στα πεζοδρόμια να ψάχνουν την κουβέρτα να ζεσταθούν. Πώς το κάνεις κι αποβάλλεις αυτές τις εικόνες, όταν επιστρέφεις σπίτι και ‘’πρέπει κατά παραγγελία’’ να ζωγραφίζεις ξωτικοπάπουτσα, καραμελόδεντρα, μάγισσες και ιπτάμενα πατίνια;

Δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά, η ζωή συνεχίζεται με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο, η εικονογράφηση σε κάνει να ξεχνάς κάπως την σκληρή πραγματικότητα, και από την άλλη είναι χαρά αν κάποιο παιδί το κάνεις και χαρεί με μια ζωγραφιά σου.                                                            
Η εικονογράφηση είναι ένα φευγιό, σε κάνει και ξεφεύγεις απ’ την αλήθεια που θέλουν οι άλλοι για σένα, γι’ αυτό και
δεν έγινα λογιστής ας πούμε.    

Πες μου ένα ‘’παραμύθι’’ να αποκοιμηθώ… τα παραμύθια είναι πάντα διδακτικά; Είναι και λίγο της πλάνης και της εξαπάτησης; 

Είναι λίγο απ’ όλα αυτά που περιγράφεις, μέρη που θέλουμε να πάμε. Πράγματα που θέλουμε να έχουμε, που επιθυμούμε. Ή απλοί ήρωες. Ποιος δε θα ήθελε να είναι ο Superman ή ο Πήτερ Παν; Nα ζει στη Χώρα των Θαυμάτων ή στη Μέση Γη; Nα βρίσκει το λυχνάρι ή να έχει ένα τεχνητό αηδόνι;             
Για να αποκοιμηθείς θα σου πω το παραμύθι μου, ‘’Η Ηλιογέννητη κι ο Κωνσταντής’’.

Ο Γάλλος συγγραφέας Antoin De Saint Exupery, είπε, ότι ‘’μόνο τα παιδιά ξέρουν αυτό που ψάχνουν’’. Τα παιδιά ξέρουν; Είναι πιο συνειδητοί αναγνώστες από τους ενήλικες;

Τα παιδιά σίγουρα ξέρουν, απ’ όσα θυμάμαι απ’ τον εαυτό μου, όταν ήμουν παιδί, απ’ τα ανίψια μου, απ’ τα παιδιά των φίλων μου… όλα διαλέγουν τον κόσμο που θέλουν να ζουν, που θέλουν να έχουν και είναι αδιαπραγμάτευτος, είναι απολύτως συνειδητοποιημένα μέσα απ’ την αθωότητα και την παιδικότητα τους.    

‘’Το πρόβλημα με τους περισσότερους από εμάς είναι ότι θα προτιμούσαμε να καταστραφούμε από τον έπαινο, παρά να σωθούμε από την κριτική’’. Υπήρξες κι ίσως ξαναϋπάρξεις υποψήφιος βραβείου εικονογράφησης. Τι πιστεύεις για τις βραβεύσεις; 

Δεν πιστεύω σε κανενός είδους βράβευση, γιατί σε κάνει αυτόματα συγκρίσιμο μέγεθος, το τι πραγματικά αξίζει είναι τελείως υποκειμενικό όπως ένα καλομαγειρεμένο φαγητό, ή ένα όμορφο πρόσωπο. Έχω δει βραβεία που απορώ γιατί έχουν δοθεί και αξιόλογες δουλειές που απορώ, γιατί δεν έχουν βραβευτεί.                                                                 

Ένα συνεχές βραβείο είναι αυτό πού σε κάνει να έχεις συνεχώς δουλειά. Αν δεν είναι αυτό βραβείο τότε τι είναι;

Διάλεξε ένα από τα τόσα χρώματα της παλέτας σου. Χάρισε ένα στην υδρόγειο σήμερα…

Θα σε αφήσω να διαλέξεις εσύ ένα, γιατί έχω πάθει overdose απ’ τα χρώματα και μπορεί να είμαι ακόμα ένας απ αυτούς που πάνε την υδρόγειο ολοταχώς στον όλεθρο. Και δεν θέλω να έχω τουλάχιστον για σήμερα αυτή την ευθύνη.

Ο ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΡΙΒΑΣ φωτογραφήθηκε στο χώρο της Ακρόπολης, που αγαπά ιδιαίτερα.