ΓΙΑΝ ΦΑΜΠΡ… όπως Γιάννης πίνει, Γιαν κερνάει..

Θα ξεκινήσω με λέξεις του Κάρολου Κουν, λίγο ‘’πειραγμένες’’… ‘’Δεν κάνουμε τέχνη για την τέχνη. Δεν κάνουμε τέχνη για να ζήσουμε. Κάνουμε τέχνη για να πλουτίσουμε τους εαυτούς μας, το κοινό που μας παρακολουθεί κι όλοι μαζί να βοηθήσουμε να δημιουργηθεί ένας πλατύς, ψυχικά πλούσιος κι ακέραιος πολιτισμός στον τόπο μας’’.

Και να που ήρθε επιτέλους η ώρα που όλοι περιμέναμε. Το φεστιβάλ Αθηνών κι Επιδαύρου παύει να
είναι ελληνικό. Και αυτό. Γίνεται διεθνές σου λέω. Λες και μέχρι χθες δεν ήταν. Δεν πέρασε κανένα μεγάλο όνομα και δεν το άγγιξε διεθνές τάλαντο. Αλλά πώς να το κάνουμε; Του έλειπε ο τίτλος. Ποιος συμφώνησε σε αυτήν την εκ βάθρων - βόθρων αλλαγή, δεν ξέρω να σ' το πω.

Ο υπουργός πολιτισμού, (δεν θα ήταν άσχημο να έχουμε κι έναν υπουργό υποσιτισμού), ανέθεσε την καλλιτεχνική διεύθυνση στον βελγικής καταγωγής εικαστικό και σκηνοθέτη και με πολλές άλλες ειδικότητες κατά τα όλα τα άλλα πολυτάλαντο κι επινοητικό, Γιαν Φαμπρ. Ο ίδιος ταπεινά δέχτηκε, αφού πρώτα εξασφάλισε υπόσχεση και δέσμευση από την ελληνική πολιτεία να έχει πλήρη καλλιτεχνική ελευθερία και ύποπτη εποπτεία. Και την πήρε. Υπέγραψε λευκό χαρτί, λευκή επιταγή. Και δεν μπορείς να τον κατηγορήσεις για την απαίτηση της καλλιτεχνικής του ελευθερίας, μπορείς, όμως να αναρωτηθείς, γιατί εδώ οι ιθύνοντες δεν της έβαλαν πλαίσιο. Παντού δεν μας το βάζουν; Το πλαίσιο, εννοώ… Μαζί θα έχει πέντε στενούς συνεργάτες υπεύθυνους θεματικών τομέων κι ανάμεσά τους μόνο ένα ελληνικό όνομα. Ήρθε κι αυτός να εκτονώσει την καλλιτεχνική φλαμανδική του έμπνευση στην Ελλάδα. Να μας μυήσει εμάς τους αμύητους στον κόσμο της τέχνης. Είναι ο κύριος που στις παραστάσεις του έχει πετάξει γατιά στον αέρα για να μας δείξει πώς ξαναπέφτουν στο έδαφος. Έχει ανακατέψει αίμα και ούρα. Κι έχει δώσει παράσταση που αφορά στον διαγωνισμό αυνανισμού… και περφόμανς με τα παλλόμενα πέη. Και δεν θα τον κρίνω γι’ αυτό. Τα εν λόγω στιγμιότυπα δεν μπορούν αφ’ εαυτών να αποτελέσουν σημαδούρες του έργου του. Δικαίωμα γνώμης έχουν όσοι πάτησαν τα ιερά σανίδια. Η τέχνη πρέπει να είναι ανοιχτή. Η τέχνη δεν πρέπει να έχει φραγμούς. Η τέχνη υπάρχει για να σπάει τα κατεστημένα και να ταράζει τα θεμέλια. Και μαζί κι εσένα.

Το πρόγραμμα για φέτος έχει στο μενού… Ένα αφιέρωμα στο Βέλγιο και στο βελγικό πολιτισμό. Αυτό ξέρει, αυτό εμπιστεύεται ο άνθρωπος. Δεν είναι δική του ευθύνη που δεν είναι έλληνας. Η ελληνική πολιτική ηγεσία δεν έχρισε στο αξίωμα έλληνα με επίγνωση της πολιτιστικής του πραγματικότητας. Θα ξεκινήσει στο μουσείο Μπενάκη με μια έκθεση δική του. Για να μυηθούμε στον κόσμο του. Ακολουθεί ανάγνωση δικών του γραπτών κειμένων, που θα έχουν την μεγάλη τιμή έλληνες ηθοποιοί να διαβάσουν αποσπάσματα. Ακολουθούν παραστάσεις, ως επί το πλείστον βελγικές μέσα σε αυτές και το ‘’mount Olympus’’, ‘’παλλόμενα πέη’’, θα το ξέρεις. Ηθοποιοί ενσαρκώνουν Ολύμπιους Θεούς, ημίθεους θνητούς, τέρατα, ήρωες τραγωδιών που μοστράρουν τα γεννητικά τους όργανα και αναπαριστούν διονυσιακό όργιο. Η Μήδεια, η Αντιγόνη, η Ηλέκτρα, ο Οιδίποδας συναντώνται στην σκηνή παραδομένοι στα αρχέγονα ένστικτά τους. Και θέλεις να το κάνει καλά; Καλά το κάνει κι αυτό…  αν δεν δεις δεν ξέρεις τι θέλει να πει ‘’ο ποιητής’’. Τι μήνυμα θέλει να σου στείλει. Γιατί αλίμονο αν η τέχνη δεν είναι ελεύθερη. Και την λατρεία της αρχαίας τραγωδίας έτσι γουστάρει να στην δείξει… take it, or leave it. Άνδρες με αρχαιοελληνικούς χιτώνες να πάλλονται μπρος πίσω αποκαλύπτοντας τα όργανά τους μέχρι που ολόγυμνοι να το κουνάνε με συρτάκι με μουσική υπόκρουση Ζορμπά. Α, και ερμηνευτές με βαρύ τσιγάρο σέρτικο να χορεύουν και werking, χορό που έκανε μόδα η επιδαύρεια Μάιλι Σάιρους.

‘’Η Τέχνη είναι μεγάλη. Θα την πλησιάσουμε με ευλάβεια και σεβασμό. Δεν έχουμε το δικαίωμα να την κατεβάζουμε στο ανάστημά μας’’.

Ο Φαμπρ αφιέρωσε όλο το φεστιβάλ σε βελγικές παραγωγές. Μα, δεν είχε χρόνο να εξετάσει τις ελληνικές προτάσεις! Μα, κύριε πρόεδρε δεν βρέθηκε ουδείς να του απαγορεύσει τον εξοστρακισμό ελληνικών παραγωγών από το ελληνικό φεστιβάλ. Που.. βασικά ούτε βελγικό είναι. Είναι φεστιβάλ του Φαμπρ. Είναι ένα διεθνές φεστιβάλ με έργα του ενός. Έτσι, θα μας φέρει την ποικιλομορφία και την πολυπολιτισμικότητα. Πλουραλισμός μέσα από κλειστή κάστα. Είναι κι αυτό μια πρωτοτυπία. Και βέβαια θα συμμετέχουν κι έλληνες ηθοποιοί. Ως θεατές… κι από το 2019 και μετά που θα έρθει το ‘’ελληνικό matrix’’, βλέπουμε…

Και σου λέω το πρόβλημα ας μην είναι ούτε τα παλλόμενα τα πέη, ούτε τα υψωμένα σημαία πέη, ούτε τα πεσμένα. Το θέμα είναι ότι η πολιτική ηγεσία παραπαίει. Το εγχώριο δυναμικό εξοντώνεται. Με τις ευλογίες της ελληνικής κυβέρνησης. Κι όπως λέει, ένας άλλος Γιάν-νης μουσικός, ‘’είναι επικίνδυνοι όλοι αυτοί… θα έπρεπε κιόλας να ‘χουν ήδη συλληφθεί’’.

Ο προϋπολογισμός; Όχι, δεν είναι ιδιώτη. Είναι του αθάνατου από καιρό πεθαμένου ελληνικού δημοσίου. Αλλά μπρος στην τέχνη, τι ειν’ το χρήμα; Μας καθησύχασε κι ο ίδιος. ‘’Τα χρήματα δεν έχουν σημασία. Τα χρήματα είναι ένα εργαλείο’’. Και το είπε στα μούτρα μας. Στη χώρα των capital controls, στον εργαζόμενο, -αν έχει μείνει και κανένας-,  του βασικού των 480 ευρώ.

Ο Φαμπρ δεν σε βρήκε φιλικό, ούτε ανοιχτόμυαλο και με τέτοια έχθρα καλλιτεχνική δεν μπορεί να συνεχίσει. Ούτε να εμπνευστεί. Και μας άφησε γυμνούς από ιδέες. Κι ορφανούς κληρονόμους… Ο Φαμπρ παραιτήθηκε. Ο Φαμπρ, δεν θα έπρεπε να έχει προσκληθεί.

Και μην βιαστείς να με πεις ελληνοτσολιά. Είμαι η πρώτη ξενερωμένη με το ελλαδιστάν. Είμαι από μέσα και από έξω η πιο μεγάλη αιρετική.

Όλο τούτο το κείμενο δεν χρειαζόταν να υπάρξει, γιατί χθες βράδυ ένας φίλος εικονογράφος, έγραψε ολόκληρο άρθρο με μία μόνο πρόταση.

‘’Ο Γιαν Φαμπρ φοριέται και στο δεξί, σαν κόσμημα’’.

                                                               Μαίρη Γεωργιοπούλου