Η Μαίρη Γεωργιοπούλου μιλά με την συγγραφέα παιδικών βιβλίων ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΖΩΝΤΑΝΟΥ, στα πλουτωνικά. Εσείς; Τα ομιλείτε;

‘’Ομιλείτε πλουτωνικά’’; Η Μαίρη Γεωργιοπούλου μίλησε με την συγγραφέα παιδικών βιβλίων ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΖΩΝΤΑΝΟΥ για το παραμύθι της ‘’ομιλείτε πλουτωνικά;’’, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις μεταίχμιο. Ένα παραμύθι που με ευκολία το κάνεις και θεατρικό παιχνίδι. Η εικονογράφηση ανήκει στην Ναταλία Καπατσούλια. Αφορμή η παρουσίαση που θα γίνει στις 2 Απριλίου, (παγκόσμια μέρα παιδικού βιβλίου) στο PUBLIC Καλαμάτας, στις 12:00 πρωινή για τους μικρούς μας φίλους κι όχι μόνο…

Από πού έρχεται η έμπνευση για το θέμα ενός παιδικού βιβλίου; Τι είναι αυτό που σας κάνει ‘’κλικ’’ και θέλετε να το πείτε στα παιδιά;

Το θέμα πάντα υπάρχει. Η έμπνευση,  το  «κλικ», αφορά την ιδέα του πώς θα το πεις. Αυτό έρχεται
από οπουδήποτε: από κάτι που άκουσες, από μια εικόνα στο δρόμο, συχνά από τα ίδια τα παιδιά, καμιά φορά κι απ’ το πουθενά.  Έρχεται και «κουμπώνει» με κάτι που πάντα ήθελες να πεις. Από εκεί και πέρα η ιστορία διαμορφώνεται με μικρότερα ή μεγαλύτερα κλικ, όχι τόσο δικά σου όσο των ίδιων των ηρώων της. 

Οι πρωταγωνιστές μας έχουν φτιάξει ένα δικό τους πλουτωνικό κόσμο κι επικοινωνούν σε μια φανταστική διάλεκτο. Τι γλώσσα συνωμοτική είναι τα ‘’πλουτωνικά’’; Εσείς τα ομιλείτε;

Καθόλου συνωμοτική. Κάθε άλλο. Τα πλουτωνικά είναι μια γλώσσα κοινή για όλους μας.  Αρκεί να διαθέτουμε ανθρώπινο απόθεμα. Εγώ την διδάσκομαι καθημερινά και μάλιστα κατ’ οίκον. Βλέπετε, όσοι έχουν παιδιά, έχουν καλούς δασκάλους της πλουτωνικής στο σπίτι. 

Ο Αναστάσης γιατί το διάλεξε να γίνει αστροναύτης; Γιατί όχι γιατρός, δάσκαλος ή δικηγόρος;

Γούστα είναι αυτά και όνειρα. Γιατί όχι αστροναύτης; Πάντως, σε αυτές τις ηλικίες αποτελεί κορυφαία επιλογή. Τα παιδιά έχουν περιέργεια, φαντασία, τα ενδιαφέροντά τους δεν σταματούν στη Γη. Το διάστημα, άλλωστε, είναι κάθε μέρα εδώ. Μπορεί εμείς να κοιτάζουμε τον ουρανό μόνο για να αποφασίσουμε αν θα πάρουμε ομπρέλα, για τα παιδιά όμως είναι ένα ανοιχτό παράθυρο. Γιατροί, δάσκαλοι και δικηγόροι θέλουν να γίνουν μετά, όταν μεγαλώνουν.

Η ιδιαίτερη παρέα αυτή των πιτσιρικάδων στον ελεύθερο χρόνο τους δεν παίζει μπάλα, ούτε κρυφτό. Τα παιχνίδια τους είναι φανταστικά. Γιατί το ‘’ηλιακό σύστημα’’ είναι ένα από τα αγαπημένα τους;

Δεν νομίζω ότι η συγκεκριμένη παρέα έχει κάτι πιο «ιδιαίτερο» απ’  ό,τι έχουν όλες οι παρέες των πιτσιρικάδων. Θέλω να πω ότι είναι το ίδιο «ιδιαίτερη» όπως όλες, κανένα παιδί δεν είναι «συνηθισμένο». Όσο για τα παιχνίδια, αλίμονο αν τα παιδιά δεν έπαιζαν και φανταστικά παιχνίδια. Και μπάλα παίζει όμως η παρέα και κρυφτό, απλώς, το ηλιακό σύστημα έτυχε να είναι «το καλύτερο παιχνίδι τώρα τελευταία» - έτσι κάνουν τα παιδιά, κατά καιρούς «κολλάνε» σε κάποιο παιχνίδι. 

Στην ομάδα ενσωματώνεται κι ο Σόνο που γίνεται κι ο καλύτερος ‘’ήλιος’’. Γιατί βάζετε να είναι ‘’έγχρωμο’’ το νέο μέλος της παρέας; Τα παιδιά νοιάζονται ποτέ για το χρώμα του ‘’συμπαίκτη’’;

Διάλεξα να είναι έγχρωμος επειδή αυτό εξυπηρετούσε καλύτερα την ιστορία, γιατί έτσι η επικοινωνία και η κατανόηση γίνεται ανεξάρτητη από τη γλώσσα, το χρώμα, την καταγωγή. (Υπήρχε εξάλλου πάντα στο μυαλό μου, από τότε που ο γιος μου είχε συμμαθητή τον Νόσο, ένα παιδί από την Αφρική). Δεν θέλει, λοιπόν, πολύ ένα παιδί να καταλάβει γιατί κλαίει ένα άλλο παιδί, όταν το βλέπει ξένο στη γειτονιά, μόνο του, από άλλη χώρα κτλ. Σε όποια γλώσσα κι αν μιλούσε ο Σόνο, θα γινόταν το ίδιο κατανοητός. Αυτά είναι τα πλουτωνικά, μια κοινή μητρική γλώσσα. Στον κόσμο των παιδιών, εκεί δηλαδή που δεν έχουν μπει ακόμα σύνορα, αυτή η γλώσσα είναι φυσική και αυτονόητη. Τι είναι αυτό που κάνει το παιδί να καταλήγει συχνά ένας μισάνθρωπος ενήλικας; Εμείς οι μεγάλοι ας το αναρωτηθούμε. 

Φτάνει μόνο μια καλή ιστορία για ένα παραμύθι; Οι εικόνες πόσο μιλούν και κεντρίζουν το ενδιαφέρον ενός παιδιού; 

Μια καλή ιστορία είναι μια καλή ιστορία, όχι απαραίτητα και ένα καλό βιβλίο, εφόσον μιλάμε για βιβλίο εικονογραφημένο. Μια κακή εικονογράφηση μπορεί να το φτωχύνει το βιβλίο, μια αξιόλογη μπορεί να το απογειώσει. Οι εικόνες μιλούν και κεντρίζουν το ενδιαφέρον όλων μας, πόσο μάλλον των παιδιών. Στο παιδικό εικονογραφημένο βιβλίο η εικονογράφηση είναι συμπρωταγωνίστρια. Εμένα μου αρέσει να λειτουργεί προσθετικά, να μην είναι απλώς διακοσμητική. Αν προσέξατε, πουθενά στο κείμενο δεν αναφέρεται το χρώμα του Σόνο. Μια συζήτηση με την εικονογράφο ήταν αρκετή. Η  Ναταλία Καπατσούλια μπήκε με τρόπο εξαιρετικό στην ιστορία.    

Στο τέλος τέλος την επιλογή ενός παιδικού βιβλίου την κάνει ο γονιός ή έχει γνώμη, πρέπει να έχει γνώμη και το παιδί;

Εξαρτάται από πολλά πράγματα. Από την ηλικία του παιδιού, από την αναγνωστική του ωριμότητα, από τον χαρακτήρα του. Νομίζω ότι καλό είναι ο γονιός να σταθμίζει αυτούς τους παράγοντες και να δίνει μια κατεύθυνση.   

‘’Τα παιδιά είναι περίεργα. Παρατηρούν τα μυρμήγκια. Οι ενήλικες τα πατούν’’. Τι αναγνωστικό κοινό είναι τα παιδιά;

‘’Οι ενήλικες είναι περίεργοι. Πατούν τα μυρμήγκια. Τα παιδιά τα παρατηρούν’’. Εγώ αυτή τη στάση βρίσκω αυτονόητη. Ας μην φέρνουμε τα παιδιά στα δικά μας μέτρα. Ας πάμε εμείς στα δικά τους. Τα παιδιά- αναγνώστες είναι εν δυνάμει καλοί αναγνώστες. Η εξέλιξη καθενός από αυτούς είναι εξατομικευμένη. Αν τους προσφερθούν σκουπίδια, κάποιοι  θα τα απορροφήσουν, κάποιοι θα τα αποβάλουν, κάποιοι θα τα συνηθίσουν. Όπως γίνεται παντού δηλαδή. Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να μην τους προσφέρουμε σκουπίδια. Όχι ότι έτσι θα γίνουν όλοι καλοί αναγνώστες, θα έχουν όμως ανοιχτή αυτή τη δυνατότητα. Στο κάτω κάτω, το ζητούμενο για μένα δεν είναι ο αναγνώστης, αλλά ο άνθρωπος. Και ένα καλό βιβλίο βάζει πάντα ένα λιθαράκι.

Τι θέλει να επικοινωνήσει το ‘’ομιλείτε πλουτωνικά’’;

Τα ίδια τα βιβλία λένε καλύτερα από εμάς αυτά που θέλουν να πουν. Από εκεί και πέρα αναλαμβάνει ο αναγνώστης. 

Πες μου ένα παραμύθι να….

Ζεσταθώ.