Το τέλος του Περίπτερου (Του Φώτη Βεζυργιαννίδη).

Το τρίτο Μνημόνιο ανάμεσα σε άλλα έρχεται να βάλει τέλος στην ιστορική διαδρομή του ελληνικού Περίπτερου. Αυτού του μικρού παντοπωλείου που γνωρίζουμε απ’ τα παιδικά μας χρόνια στις γωνίες των οικοδομικών τετραγώνων στα κέντρα και στις συνοικίες της αντιπαροχής και του ακάλυπτου.

«Τι κρίμα!» διάβασα κάπου. «Το ελληνικό Περίπτερο είναι μοναδικό στα παγκόσμια δεδομένα και πάνε να το καταργήσουν». Προφανώς ο λυπημένος δεν έχει κάνει καμία βόλτα στα Βαλκάνια όπου κιόσκια πανομοιότυπα με τα δικά μας περίπτερα, υπάρχουν σχεδόν παντού.

Εντάξει καρντάση δε θα εξετάσουμε τώρα εδώ την ιστορία του Περίπτερου στην Ελλάδα ούτε θα βάλουμε το σκύλο μας να κλαίει που θα αρχίσουν να εξαφανίζονται σιγά-σιγά. Δεκαπέντε μπακάλικα (άντε, μίνι μάρκετ) έκλεισαν στη γειτονιά και δεν χύθηκε δάκρυ, για τα περίπτερα θα κλάψουμε;

Απλά θα μας λείψει το γνωστό μαγαζάκι που σε τόσο μικρό χώρο (κάποτε γιατί τώρα απλώθηκαν) μπορούσες να βρεις σχεδόν τα πάντα. Από αλγκόν για τον πονοκέφαλο μέχρι καρφίτσες και φοφύκο. Τα θυμάσαι τα φοφύκο καρντάση; To τέλειο σφράγισμα για το χαλασμένο δόντι! Τσιγάρα, εφημερίδες, περιοδικά (και με γυμνές) παγωτά, μπαταρίες, φακούς, σουγιαδάκια, και τσίχλες φιλαράκι δυόσμο ή κανέλα. Μία ή σε πακέτο των πέντε.

Το περίπτερο λοιδωρήθηκε κατά την αρχαιότητα (βλέπε δεκαετίες πενήντα, εξήντα, εβδομήντα) λόγω του ότι οι περιπτεράδες είτε αναγκάστηκαν είτε προθυμοποιήθηκαν να γίνουν τα μάτια και τα αυτιά του κράτους και του παρακράτους. Και λέω και τα αυτιά διότι είναι γνωστό ότι τηλέφωνο αυτά τα χρόνια δεν είχε κανείς στο σπίτι του ή μάλλον ελάχιστοι. Αν ήθελες να τηλεφωνήσεις σε κάποιον φίλο, φίλη ή στη μάνα σου στο χωριό έπρεπε να πας στο περίπτερο που είχε κοινόχρηστο τηλέφωνο. Ε, λοιπόν, η συνομιλία σου περνούσε από φίλτρο γιατί σπάνια ο περιπτεράς είχε την ευαισθησία να κλείσει το πλαϊνό τζαμάκι που βρισκόταν το τηλέφωνο. Τα χρόνια εκείνα η πληροφορία δεν ήταν πιο σημαντική απ’ ότι είναι σήμερα. Απλά δεν υπήρχε το facebook και ήταν πολύ δύσκολο να καταλάβεις τι καπνό φουμάρει ο πάσα ένας.

Για να σε δώσω ένα παράδειγμα θα σου πω ότι στη σημερινή Κύπρο αν πίνεις μπύρα ΚΕΟ υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να είσαι αριστερός. Ενώ την Carlsberg -αυτό το σαπουνόνερο- την πίνουν κατά βάση οι εθνικόφρονες. Φαντάσου τώρα να είσαι περιπτεράς στην Μεγαλόνησο. Είχες την βασικότερη πληροφορία στο τσεπάκι σου.

Το ίδιο βέβαια γινόταν και με τις εφημερίδες αφού όσες κυκλοφορούσαν είχαν μια ελαφριά(;) απόχρωση. Το κράτος έπρεπε να έχει τα μάτια του ανοικτά και στα χρόνια του μεγάλου φόβου που λεγόταν κομμουνισμός επιστράτευε τους ανθρώπους της πιάτσας είτε για συλογή πληροφοριών είτε για κάποιες ψιλοεκδουλεύσεις όπως αυτή του Σπύρου Γκοτζαμάνη στη Σαλονίκη του ΄63 ο οποίος δεν ήταν περιπτεράς αλλά μέλος της συμπαθούς τάξεως των τρικυκλάδων που κατόπιν βαπτίστηκαν απ’ το επίθετό του.

Ας αφήσουμε όμως τους γκοτζαμάνηδες γιατί το θέμα μας είναι το περίπτερο. Η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζω κανένα διάσημο περιπτερά της εποχής που να έκανε κάποιο «εθνικό ανδραγάθημα» σαν του τρικυκλά, γνωρίζω όμως ότι οι περιπτεράδες της περιοχής μου ότι γνώριζαν για τον καθένα το περνούσαν στον κυρ-Χρήστο τον χωροφύλακα που ακόμα τόνε βλέπω και μού ‘ρχεται να του χώσω μια ροχάλα στη μούρη

Τι να κάνουμε; Άλλες εποχές, αρχαία χρόνια. Δεν είναι έτσι τα πράγματα σήμερα. Κάποτε τις άδειες περιπτέρου τις έπαιρναν τραυματίες πολέμου ή θύματα ειρηνικής περιόδου. Μετά ήρθε η Αλλαγή και ο Αντρέας (ο μπαμπάς του Σίπρα)έδωσε άδειες και στους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και στους ανάπηρους του Δημοκρατικού Στρατού. Πάντως μερικοί τέτοιοι που γνωρίζω εγώ δεν πήραν ποτέ άδεια Περιπτέρου. Να θυμίσω ότι ούτε στα eighties υπήρχε facebook, οπότε είναι σίγουρο ότι και πάλι υπήρχε μεγάλη ανάγκη για πληροφορία σοσιαλιστική αυτή τη φορά.

Τι τα θες; Πάνε και τα περίπτερα. Θα φύγουν πάνω απ’ τα πεζοδρόμια και θα γίνουν σαν όλα τ’ άλλα μαγαζιά. Κι αν εσύ βλέπεις επιτέλους περισσότερο κοινόχρηστο χώρο μερικοί χαίρονται που θα έχει πιο μεγάλη άπλα ο σκύλος τους να κάνει την ανάγκη του.

                                                       Φώτης Βεζυργιαννίδης