Παιδιά «καλωδιωμένα» στα παιγνίδια // Μερικές ιδέες για γονείς (Της Αγγελικής Ρουμελιώτου)

Πριν μερικούς μήνες μπήκα στο σπίτι ενός εφήβου που μεγαλώνει με τη γιαγιά του σε ένα χωριό. Ήταν ένα σπίτι καθαρό, φροντισμένο από μια υπέροχη γιαγιάκα από αυτές που ξέρεις ότι το καλοκαίρι τηγανίζουν πατάτες στρογγυλές σε υπαίθρια φωτιά γιατί έτσι είναι πιο νόστιμες. Το μάτι μου έπεσε σε μια γωνιά του σπιτιού που ήταν σαν καλωδιωμένη βόμβα. Καλώδια ρεύματος και ιντερνέτ σε μια περίεργη σύζευξη με έναν παλιό σκληρό δίσκο και ένα πληκτρολόγιο ενώ όλο αυτό συνδεόταν με μια παλιά τηλεορασίτσα και ένα κρεβάτι. Ο δεξιοτέχνης νεαρός θαμώνας φαινόταν ότι είχε απίστευτες ικανότητες στο να δένει και να λύνει υπολογιστές με αυτοσχέδιο τρόπο. Ένα τρομερό μυαλό, έτοιμο όμως να κοπεί από απουσίες. Τελείως αδιάβαστος. Μονίμως!

Τολμώ να ρωτήσω τη γιαγιά: Όλη νύχτα παίζει με αυτό;

-Είναι το καταφύγιο του, μου απαντά. Δεν τα ξέρω αυτά εγώ, παιδάκι μου, αλλά κάνει σαν τρελό. Έχει κολλήσει με ένα παιγνίδι και αν δεν έλθω εγώ να τραβήξω τα καλώδια ξημερώνεται...

Οι δάσκαλοι μάς λένε ότι, ένα μεγάλο ποσοστό των εφήβων κοιμάται πάνω στο θρανίο! Είμαστε σίγουροι πια ότι αυτό δεν οφείλεται στο ότι …διάβαζαν όλη νύχτα αλλά στο ότι έστηναν πολύωρες μάχες και ιντερνετικούς πολέμους, σκότωναν βαμπίρ ή αγελάδες, φύτευαν μαρούλια ή σφαίρες σε κεφάλια διαδικτυακά.

Το δύσκολο είναι ότι αυτοί οι έφηβοι ένα πρωί θα ξυπνήσουν και θα είναι μεγάλοι άνθρωποι που έχασαν τα σχολικά θρανία, τις εφηβικές στιγμές και ίσως μια μεγάλη ευκαιρία: Να ζήσουν στον πραγματικό κόσμο!

Ας μη ψάξουμε -τουλάχιστον σε τούτο το κείμενο- ποιος έχει ευθύνη γιατί θα βρούμε βαθιά πλοκάμια, τόσο βαθιά που έχουν γραπώσει κι εκείνο το δίχρονο κοριτσάκι που είδα τις προάλλες στην πλατεία, μέσα σε ένα καροτσάκι που είχε ειδική θέση μπροστά του για το ροζ μπιρμπιλωτό τάμπλετ του, πλήρως απορροφημένο ώστε να μην ενοχλεί στο παραμικρό τους γονείς του που έπιναν καφεδάκι στο διπλανό τραπέζι.

Καλό είναι όμως να ψάξουμε το τι κάνουμε με τα παιδιά μας και μάλιστα από τις μικρές ηλικίες που έρχονται σε επαφή με το μαγικό κόσμο των διαδικτυακών παιγνιδιών.

Να μερικές ιδέες σαν …βιταμίνες:

•  Πρώτον, δεν «προσλαμβάνουμε» τάμπλετ για νταντά σε παιδιά νηπιαγωγείου.  Και πανάκριβα κινητά με ιντερνέτ σε παιδιά Δημοτικού. Τους εξηγούμε ήρεμα και σταθερά τους λόγους που δεν το κάνουμε και ότι δε μας νοιάζει καθόλου που ο συμμαθητής τους κυκλοφορεί με τελευταίας τεχνολογίας κινητό.

• Αν έχουμε υπολογιστή είναι καλό να τον τοποθετήσουμε σε κοινόχρηστους χώρους. Και ρίχνουμε καμιά ματιά στο τι κάνει ο μικρός θαμώνας σερφάροντας.

•  Κάνουμε ένα «συμβόλαιο», μια «συμφωνία» για το πόση ώρα μπορεί να παίξει και σε ποιες σελίδες μπορεί να μπει. Του εξηγούμε τους λόγους. 

•  Αν διαπιστώσουμε ότι έχει μπει σε παιγνίδια, δεν μαλώνουμε με φωνές, υστερίες και κρίσεις. Γιατί, ακόμη και αν πιέσουμε ένα παιδί ή έναν έφηβο για τα παιγνίδια, θα βρει τρόπο να το κάνει κρυφά, χωρίς να το ξέρουμε.

• Είναι καλύτερα να ξέρουμε τι παίζει. Πώς; Σε μια καλή στιγμή ρωτάμε φιλικά τι είναι αυτό το παιγνίδι. Τα παιδιά τρελαίνονται να περιγράφουν. Ας τον αφήσουμε να μας εξηγήσει πώς παίρνει πόντους, πώς περνάει πίστες, με ποιους παίζει. Φανταστείτε πόσο σοβαρά πράγματα έχουμε να συζητήσουμε αν μάθουμε ότι παίζει με αγνώστους. Ή ότι δίνει και παίρνει χρήματα. Ή ότι έχει δώσει τα προσωπικά του στοιχεία. 

• Ας ψάξουμε μαζί το σύστημα PEGI ώστε να γνωρίσουμε τα χαρακτηριστικά, την κατάλληλη ηλικία, τους κινδύνους του συγκεκριμένου παιγνιδιού. Να μια καλή ευκαιρία να δείξουμε ότι ξέρουμε και εμείς από αυτά! 

• Επειδή συνήθως παίζει γιατί βαριέται, μπορούμε να βρούμε μαζί πράγματα που του αρέσουν για να γεμίσει το χρόνο του. Ξέρετε ότι ένα ποδήλατο, ένα ζωάκι, ένας σύλλογος μπάσκετ, μια ομάδα ποδοσφαίρου μπορούν να τον γεμίσουν με χαρά και ενδιαφέρον; Ξέρετε ότι ένα καλό φιλαράκι μπορεί να γεμίσει το χρόνο του; Αλλά κι εμείς, ας παίξουμε μαζί τους, ας μιλήσουμε, ας μαγειρέψουμε, ας πάμε βόλτα, ας φυτέψουμε μαρούλια. Αληθινά, όχι διαδικτυακής φάρμας. 
• Ας γίνουμε το παράδειγμα. Δεν μπορούμε να απαιτούμε να μην παίζει και εμείς να είμαστε μόνιμοι θαμώνες των social media. 
• Δεν χρειάζεται πανικός αλλά ψυχραιμία και ήρεμοι χειρισμοί. Το κάθε παιδί που κολλάει στο διαδίκτυο έχει τους λόγους του. Αυτούς τους λόγους χρειάζεται να καταλάβουμε για να βρούμε τις λύσεις. Γι’ αυτό και αρκετά παιδιά «ξεκολλάνε» μόνα τους ή το ελέγχουν μόλις το βαρεθούν ή  βρουν κάτι πιο ενδιαφέρον. Κρατήστε το αυτό, το «πιο ενδιαφέρον»!
•  Υπάρχουν όμως και τα παιδιά και κυρίως οι έφηβοι που δυσκολεύονται να το διακόψουν έστω και για μια μέρα ή που έχουν συμπεριφορές που μοιάζουν με εξάρτηση. Πιθανά, πρόκειται για παιδιά με βαθύτερους και αθέατους λόγους, που μπορεί κατά περίπτωση να αισθάνονται μοναξιά, να δυσκολεύονται να εκφραστούν, να νιώθουν ότι υπάρχουν γύρω τους τεράστιες σκιές και προβλήματα ή την καθημερινότητα να τα πλακώνει, να μην μπορούν να κάνουν φίλους, να μην έχουν μάθει να βρίσκουν ενδιαφέροντα γύρω τους, να είναι απομονωμένα, να πλήττουν αφόρητα, να νιώθουν γύρω τους εχθρικότητα ή ότι κανείς δεν τα καταλαβαίνει και τίποτε δεν μπορεί να τα κάνει χαρούμενα. Κάθε παιδί με έντονες συμπεριφορές εξάρτησης έχει τους δικούς του προσωπικούς και ιδιαίτερους λόγους και για να ξεφύγει προτιμά να ξεχνιέται μέσα από παιγνίδια. Στις περιπτώσεις αυτές είναι απαραίτητη η βοήθεια ενός ειδικού επαγγελματία που θα βοηθήσει να δουν οι γονείς τα πράγματα πιο ξεκάθαρα ώστε να μπορέσουν να τα αλλάξουν.

Κλείνοντας θα σας πω και μια βιταμίνη που κάνει για όλες τις δυσκολίες. Κάτι σαν πολυβιταμίνη!

Χρειάζεται να μπαίνουμε στη θέση των παιδιών, να περπατάμε με τα παπούτσια τους ακόμη κι αν μας πέφτουν στενά, να  βλέπουμε τα πράγματα με τα μάτια τους, να προσπαθούμε να σκεφτούμε με το δικό τους τρόπο και να λέμε  αυτό που θα είχαμε ανάγκη να ακούσουμε ΑΝ ήμασταν εμείς τα παιδιά.

Να γίνουμε δηλαδή οι γονείς που θα θέλαμε να είχαμε.

Πιάνει πάντα! Ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις!

                            Αγγελική Ρουμελιώτου

                              Κοινωνική Λειτουργός