ΑΝΑΙΜΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ (Της Ιωάννας Καλυβά)

Η αναιμία αποτελεί μια παθολογική κατάσταση, της οποίας χαρακτηριστικό είναι η μείωση της αιμοσφαιρίνης ή του αριθμού των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα και οδηγεί σε μειωμένη παροχή οξυγόνου στους ιστούς του οργανισμού. Συνήθως φανερώνεται με ωχρότητα και αδυναμία. Η μειωμένη ή ανεπαρκής πρόσληψη ή απορρόφηση σιδήρου, φυλλικού οξέος ή βιταμίνης Β12 μέσω της διατροφής, είναι μια από τις αιτίες εμφάνισης της αναιμίας.

ΣΙΔΗΡΟΠΕΝΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ

Η σιδηροπενική αναιμία μπορεί να οφείλεται, μεταξύ άλλων, στην ανεπαρκή πρόσληψη σιδήρου από τις τροφές. Αντιμετωπίζεται με τη χορήγηση σιδήρου από το στόμα ώστε να αυξηθεί η αιμοσφαιρίνη και ο αιματοκρίτης και για να αποκατασταθούν οι αποθήκες σιδήρου.

Κατά τη θεραπευτική αγωγή με σκευάσματα σιδήρου, είναι σημαντική η προσεκτική παρακολούθηση των ασθενών, καθώς λόγω της εμφάνισης παρενεργειών μπορεί να εμφανίσουν προβληματική συμμόρφωση.

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

Εξίσου σημαντική με τη χορήγηση σκευασμάτων σιδήρου για τη θεραπεία της σιδηροπενικής αναιμίας είναι και η αυξημένη πρόσληψη σιδήρου από τις τροφές, η οποία άλλωστε πρέπει να συνεχιστεί και μετά το τέλος της φαρμακευτικής θεραπείας. Ο σίδηρος των τροφών είναι δύο μορφών: ο αιμικός που περιέχεται κυρίως στο κρέας και ο μη αιμικός που βρίσκεται κυρίως στις φυτικές τροφές. Η περιεκτικότητα και η απορρόφηση του σιδήρου είναι διαφορετική από τροφή σε τροφή. Το ποσοστό απορρόφησης μπορεί να αυξηθεί κατά 20-30% σε καταστάσεις, όπως στη σιδηροπενία και σε συνθήκες αυξημένης ερυθροποίησης, όπως η εγκυμοσύνη. Για την κάλυψη μόνον των καθημερινών απωλειών (αποβολή με την έμμηνο ρύση στις γυναίκες, ιδρώτας, κόπρανα, ούρα, απόπτωση τριχών και ονύχων) το ποσό του σιδήρου που απορροφάται με την τροφή είναι αρκετό. Συνθήκες που συνοδεύονται από αυξημένες ανάγκες για σίδηρο, όπως η εφηβεία και η εγκυμοσύνη, προδιαθέτουν σε ανάπτυξη σιδηροπενίας όταν υπάρχει μειωμένη πρόσληψη σιδήρου.
Τροφές που είναι πλούσιες σε σίδηρο είναι το κόκκινο κρέας, ο κρόκος του αυγού, τα όσπρια, τα αποξηραμένα φρούτα, οι ξηροί καρποί, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, η μελάσα, τα ολικής αλέσεως δημητριακά, το ψωμί και τα εμπλουτισμένα δημητριακά. Επιπλέον, σε περίπτωση που η ποσότητα ή η βιοδιαθεσιμότητα του σιδήρου, που παρέχεται από τη δίαιτα δεν είναι ικανοποιητική (π.χ σε χορτοφάγους) μπορούν να καταναλώνονται τρόφιμα εμπλουτισμένα σε σίδηρο.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΑΥΞΗΣΗ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΥ

Η πλουσιότερη πηγή σιδήρου, σε σχέση με τα γαλακτοκομικά, τα φυτικά προϊόντα και τον κρόκο, είναι το κρέας και ιδιαίτερα το συκώτι. Για την αύξηση απορρόφησης του σιδήρου που προσλαμβάνεται από τις τροφές (εμπλουτισμένες ή μη) συστήνονται τα ακόλουθα:

1.   Η κατανάλωση τροφών με αιμικό σίδηρο (π.χ κρέας, πουλερικά, ψάρια).

2.   Η αποφυγή κατανάλωσης καφέ ή τσαγιού μαζί με το γεύμα και για τουλάχιστον μια ώρα μετά από αυτό (NelsonandPoulter, 2004).

3.   Η πρόσληψη τροφών πλούσιων σε βιταμίνη C μαζί με τα γεύματα.

4.   Η πρόσληψη συμπληρωμάτων ασβεστίου ή η κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε ασβέστιο πρέπει να γίνεται μακριά από τα γεύματα (π.χ δεν πρέπει να καταναλώνετε κρέας με τυρί, γιατί μειώνεται η απορρόφηση σιδήρου).

Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό τόσο για την πρόληψη της αναιμίας όσο και για την θεραπεία της οι τροφές που καταναλώνονται και ο συνδυασμός τους να προάγει τη βιοδιαθεσιμότητα του σιδήρου που περιέχουν.

                                                        ΙΩΑΝΝΑ ΚΑΛΥΒΑ

                                                      Διατροφολόγος-Διαιτολόγος

ΠΗΓΕΣ:

Ζαμπέλας, Α (2011). Κλινική Διαιτολογία& Διατροφή 3η Εκδ. Π.Χ Πασχαλίδης.
Μάνιος, Γιάννης (2006). Διατροφική Αξιολόγηση.
http://www.diatrofikoiodigoi.gr/