ΕΧΕ ΤΟ ΝΟΥ ΣΟΥ ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ...

Μαμά, μπαμπά, δάσκαλοι, πολιτεία… ποιος σας είπε, οι μάγκες δεν υπάρχουν πια; Ποιο είναι αυτό το τρένο που τους πάτησε; Κι εσείς; Εσείς το πιστέψατε; Και κοιμάστε ήσυχοι;

Οι μάγκες είναι εδώ και στήνουν γλέντια. Κι εδώ η ζωή είναι δύσκολη. Εδώ ο χαβαλές και το πείραγμα, δεν είναι απλά καψόνια. Είναι άγρια βασανιστήρια. Γιατί αυτοί οι νταήδες λένε, ‘’έτσι κάνουμε εμείς εδώ’’. Κι εγώ πρέπει να κάνω ό,τι μού λένε. Με δένουν σε καρέκλες και με ξυρίζουν χωρίς να θέλω. Με σπρώχνουν και μπαλάκι με κλωτσάν. Kι εγώ δεν έχω δύναμη, χάνω την ισορροπία και πέφτω από τις σκάλες. Είκοσι χρονών παιδί και δεν μιλάω. Άμα δεν μιλήσεις από την αρχή το έχεις χάσει το παιχνίδι. Στο μπάνιο μου κλείνουν το ζεστό νερό. Και κρυώνω. Κι όταν δεν λείπει το νερό, λείπει η πετσέτα. Μου
την έχουν πετάξει και βρομίσει. Τραμπούκοι που φοράν παντελόνια μου κάνουν πειράγματα σεξουαλικά. Μετά με σέρνουν, χαλί στο διάδρομο της σχολής. Να βρομίσουν κι εμένα. Μα μόλις κατάφερα να τελειώσω το μπάνιο μου. Δεν μιλάω. Αυτοί προχθές ξερίζωσαν τα δέντρα από το προαύλιο. Ούτε την φύση δεν φοβούνται.

Κι ο ύπνος είναι άβολος. Χθες μαζί με τα μούτρα, μού έσπασαν και το κρεβάτι. Αν-ισόρροπες δυνάμεις είμαστε. Άμα δεν αντισταθείς απ’ την αρχή… Με κρέμασαν κι έξω από το παράθυρο. Λες και είμαι γλάστρα. Όπως εσύ μαμά κρεμάς την μπουγάδα. Ψευτόμαγκες μου δένουν για γραβάτα, θηλιά στο λαιμό. Κι εγώ πνίγομαι. Δεν έχω δύναμη να φωνάξω. Βοήθεια! Το χειρότερό μου, όταν με κλείνουν στην ντουλάπα. Μου πετάνε κέρματα και με βάζουν να τραγουδήσω, για να βγω. Με κάνουν λέει, τζουκ-μποξ. Τους αρέσει πολύ αυτό το παιχνίδι. Οι υπόλοιποι τρώνε πατατάκια και περιμένουν να ξεκινήσει το πρόγραμμα. Κανείς δεν κάνει κάτι να σταματήσει αυτό το μαρτύριο. Άμα δεν μιλήσεις απ’ την αρχή… όλα μετά έρχονται ανάποδα.

Σταμάτησα να γελάω. Σκοτείνιασα. Δεν μπορώ να συγκεντρωθώ. Ντρέπομαι. Ντρέπομαι να μιλήσω. Όλα εδώ πάνε στραβά.

Εγώ θα φύγω, τελικά. Θα ασχολείστε για καιρό μαζί μου. Κι επειδή υπάρχει και η ομερτά, αυτός ο ιερός νόμος της σιωπής… κι επειδή τον νόμο αυτόν τον συνοδεύει το ‘’όποιος δεν ακούει, δεν βλέπει, δεν μιλάει ζει εκατό χρόνια’’, θα σας βοηθήσω εγώ στις έρευνες.

Μην πιστέψετε, ότι αυτοκτόνησα. Ακόμα κι αν βρείτε πειραγμένες τις φλέβες μου, ανθρωποκτονία από πρόθεση να το πάρετε ότι είναι. Η κομμένη φλέβα ισούται με το τέλος της αναξιοπρέπειας. Θα βρείτε την σορό μου σε σήψη. Λίγα μέτρα μακριά από ένα χωμάτινο δρόμο. Μην περιμένεις να έχει αίσιο τέλος η ιστορία μου.

Το τρένο που θα πατούσε εκείνους τους μάγκες, δεν πέρασε ποτέ.

Κι εσύ… να ‘χεις το νου σου στο παιδί.

Τον λέμε σχολικό εκφοβισμό, εξαναγκασμό… ψυχολογική χειραγώγηση, σωματική βία… το λέμε bullying. Ο εκφοβισμός δεν είναι αποδεκτό καθεστώς. Δεν είναι φιλική διαμάχη, πείραγμα, ούτε αστείο… Τον είδαμε έντονα τον τελευταίο χρόνο στα θρανία. Μικρών και μεγαλυτέρων. Το bullying γίνεται σε ‘’ασθενέστερους’’ μαθητές, γιατί εκεί μας παίρνει. Γιατί, εκεί τους παίρνει.

Τον ίδιο μήνα πέρυσι ψάχναμε τον Βαγγέλη. Ο στόχος ήταν ο Βαγγέλης. Ομάδα νταήδων, που όταν ήταν μικροί ο Άγιος Βασίλης δεν τους έφερνε παιχνίδια, βρήκαν μεγαλώνοντας το δικό τους. Τον ονόμασαν, Βαγγέλη.

Συγγνώμη.

Την επόμενη, ας έχουμε και λίγο το νου μας στο παιδί, γιατί αν γλιτώσει το παιδί υπάρχει ελπίδα.

                                  Μαίρη Γεωργιοπούλου

#bullying

Οι Παγκόσμιες Ημέρες θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελούν μια ειδική συνθήκη, όχι μόνο επειδή μια φορά το χρόνο ενεργοποιούν μια έμφαση σε ένα συγκεκριμένο ζήτημα, αλλά επειδή ταυτόχρονα κουβαλούν και το βάρος της απραγίας ή της αδυναμίας του κοινωνικού συνόλου γι’ αυτό το ζήτημα. Είναι μια υπενθύμιση για κάτι που ακόμη συμβαίνει, που έπεται, που ενδέχεται να χειροτερέψει πολλές φορές. Ταυτόχρονα πληθαίνουν.

Η 6^η Μαρτίου τα τελευταία χρόνια έχει συνδεθεί με την καταπολέμηση και την ενημέρωση σχετικά με το ζήτημα του Ενδοσχολικού Εκφοβισμού ή όπως λέγεται στην γλώσσα της χώρας από την οποία προέρχεται η λέξη: του Bullying(Αγγλία).

Ο Εκφοβισμός ως πραγματικότητα, μέσα σε χώρους κοινής δράσης των ανθρώπων, αποτελεί μια πράξη που σταδιακά εντείνεται όλο και περισσότερο στις μέρες μας και φαίνεται να τον βιώνουμε σε όλα τα επίπεδα: Πολιτικά, οικονομικά, ταξικά ή εργασιακά (Mobbing), όπως φαίνεται από τα αυξανόμενα σε αυτό σχετικά ποσοστά. Αρκεί όμως μια Παγκόσμια Ημέρα; Πόση ψυχραιμία και ενεργός δράση υπάρχει αναφορικά με τον πυρήνα αυτού του ζητήματος, και ειδικά του Ενδοσχολικού Εκφοβισμού; Πληθώρα ερευνών, μελετών και δράσεων γίνονται στη χώρα μας αυτή τη στιγμή, όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη, παρόλα αυτά μια μεγάλη μερίδα του κόσμου, του άμεσα ενδιαφερόμενου κιόλας (γονείς, δάσκαλοι, παιδιά και έφηβοι), μοιάζει να μην έχει ακριβή γνώση των χαρακτηριστικών και των επιμέρους στοιχείων που διαμορφώνουν αυτή τη συνθήκη, ενώ ακόμη και τα ποσοστά πολλές φορές παρουσιάστηκαν πολύ περισσότερο από ότι είναι στ’ αλήθεια (κάποια στιγμή είχε αναφερθεί μέχρι και 45% ενώ για την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια ήταν της τάξης του 10-15% σύμφωνα με έρευνα της Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου).

Στο παρόν άρθρο δε θα σταθούμε τόσο στην ιστορία του φαινομένου ή σε ποιόν ανήκει ο ορισμός, όσο σε μια επεξηγηματική περιγραφή των κύριων στοιχείων που προσδίδουν στο συγκεκριμένο ζήτημα την ιδιαιτερότητα και τις δυσκολίες του. Παρόλα αυτά η αναφορά του επακριβή ορισμού θα βοηθούσε:

Η εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βίαιη και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την επιβολή και πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές  τους στα πλαίσια του σχολικού περιβάλλοντος, με ενδεικτική σημείωση ταυτόχρονα πως συνήθως το ισχυρότερο άτομο αντλεί μέσα από την πράξη του κάποιο όφελος όπως ευχαρίστηση, κύρος, απόκτημα ενώ το ασθενέστερο παιδί δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του, μια συνθήκη που άνετα θα μπορούσαμε να την επικολλήσουμε σε κάθε κατάσταση εκφοβισμού, όπως στον Εργασιακό π.χ.

Σε αυτό το σημείο είναι σημαντικό να τονίσουμε πως ο Ενδοσχολικός Εκφοβισμός είναι Ομαδικό φαινόμενο. Αφορά όχι μόνο το παιδί που εκφοβίζει και το παιδί που εκφοβίζεται αλλά ταυτόχρονα και όσους είναι παρόντες ή γνωρίζουν την ύπαρξή του, δηλαδή τους παρατηρητές. Επίσης η αποφυγή στιγματιστικών όρων όπως «θύτης» και «θύμα», που συχνά χρησιμοποιούνται, θα βοηθούσε πολύ στην προσέγγιση των εμπλεκόμενων.

Το bullying αποτελεί ένα σύνθετο φαινόμενο το οποίο μπορεί να εμπεριέχει διάφορες μορφές ταυτόχρονα, μορφές που ανήκουν στο κύριο σώμα αυτών που συναντώνται συχνότερα, όπως:

—  Σωματικός

—  Λεκτικός

—  Έμμεσος ή κοινωνικός

—  Ρατσιστικός

—  Σεξουαλικός

—  Ηλεκτρονικός

—  Εκφοβισμός με εκβιασμό

Είναι ενδεικτικό πως τα περιστατικά σωματικού, λεκτικού εκφοβισμού συναντώνται περισσότερο στις μικρότερες ηλικίες, κυρίως στο δημοτικό και είναι συχνότερα, ενώ όσο προχωρούμε ηλικιακά και σε επίπεδο σχολικής βαθμίδας βλέπουμε να επικρατεί μια σποραδική εμφάνιση περιστατικών τα οποία όμως έρχονται με μεγαλύτερη ένταση και αφορούν πιο σύνθετες εκφάνσεις όπως ο έμμεσος/κοινωνικός εκφοβισμός, ο σεξουαλικός και ο ηλεκτρονικός.

Πέρα από τα είδη που απαριθμήσαμε παραπάνω και τα οποία αποτελούν μια περιγραφή του μέσου και του τρόπου, του αποτελέσματος, είναι πολύ σημαντικό να προσπαθήσουμε να περάσουμε στην κατανόηση των παραγόντων που διαμορφώνουν την επιθυμία για μια τέτοια συνθήκη η οποία, τονίζοντας εκ νέου, δεν αποτελεί μεμονωμένη πράξη αλλά συνεχόμενη και κλιμακούμενη. Βασικοί Κοινωνικοί και Αιτιολογικοί παράγοντες αποτελούν:

—  Τα Ατομικά χαρακτηριστικά παιδιού/ιδιοσυγκρασία.

—  Το Οικογενειακό περιβάλλον.

—  Οι Στάσεις απέναντι στην βία (προσωπικές ή οικογενειακές).

—  Σχολείο και Εκπαιδευτικό σύστημα, (εφαρμογή βαθμοθηρικού και ανταγωνιστικού περιβάλλοντος, έλλειψη ερεθισμάτων και δημιουργικών δραστηριοτήτων, έλλειψη σεβασμού και διαχείρισης της διαφορετικότητας).

—  Ομάδα συνομηλίκων, (peer groups και ύπαρξη άτυπων κανόνων ή διαδικασιών εισαγωγής ενός ατόμου στην παρέα, εξαναγκασμός σε κακές συμπεριφορές ή πράξεις για να κερδηθεί η έννοια του ανήκειν στους ομοίους).

—  Μ.Μ.Ε. (συνεχόμενη έκθεση διαστρεβλωμένης πραγματικότητας, τεχνητή δημιουργία αντιθέσεων και καταστάσεων, αποευαισθητοποίηση των παιδιών μέσα από την συνεχόμενη προβολή βίαιων καταστάσεων σε συνδυασμό με πρόχειρη επεξήγηση των αιτιών).

—  Κοινωνικά Προβλήματα, (οικονομική κρίση, αύξηση ρατσιστικών τάσεων, ανταγωνιστικότητα, δημιουργία κοινωνικών πόλων).

Η ύπαρξη των παραπάνω αιτιολογικών παραγόντων, καθώς και η συσχέτισή τους με την δημιουργία του συγκεκριμένου φαινομένου, καταδεικνύουν μια σύνθετη πραγματικότητα η οποία πολλές φορές φέρει εντόνως στην επιφάνεια την ίδια την έλλειψη της κοινωνίας, της κοινότητας, να ενισχύσει την άρση των ανισοτήτων και την εξάλειψη ιδεοληπτικών τάσεων που δημιουργούν οι οικονομικές, κοινωνικές ανισότητες. Ταυτόχρονα δεν μπορούμε να απαγκιστρώσουμε την δημιουργία του φαινομένου από τον μικρόκοσμο του ψυχισμού μιας οικογένειας ή μιας κοινότητας, και του τρόπου που διαμορφώνει αυτή τις συνθήκες μέσα στις οποίες λειτουργούν τα μέλη της.

Ο Ενδοσχολικός εκφοβισμός, όπως και κάθε άλλο είδος εκφοβισμού είναι πρόβλημα Σχέσεων, πράγμα που σημαίνει ότι είναι στο χέρι του κάθε πολίτη, ατόμου να αποκτήσει/ενισχύσει συνείδηση απέναντι σε μια κατάσταση η οποία είναι ανθρώπινη κατασκευή, όπως εξάλλου και η κάθε Παγκόσμια Ημέρα.

Ας μην μένουμε μόνο στην υπενθύμιση.

Βιβλιογραφία:

Olweus D., Εκφοβισμός και βία στο Σχολείο, τι γνωρίζουμε και τι μπορούμε να κάνουμε, εκδόσεις Ε.Ψ.Υ.Π.Ε., Αθήνα 2009

                                    Στέλιος Μοίρας

                  Κοινωνικός λειτουργός-συγγραφέας

Βιβλιογραφία: Το παγοποιείο, μυθιστόρημα, 2012

                      Rogamar, ποιητική συλλογή, 2013

                      Sombras X, ποιητική συλλογή, 2014

                      Μέσα από τα μάτια της, μυθιστόρημα, 2015

                                                                Εκδόσεις, Andy’s Publishers.

https://www.facebook.com/Stelios-Moiras-403499339777621/?fref=ts