Πάμε καρναβάλι;;;

156 ΧΡΟΝΙΑ… ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ ΜΕΣΣΗΝΗΣ.

ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ, έθιμο που περιελάμβανε σειρά οικογενειακών τελετουργιών, συμβολικών παραστάσεων, γεγονότων με έντονο το τοπικό χρώμα, που άρχιζαν από το Σάββατο βράδυ της Τυρινής, ως το βράδυ της Καθαροδευτέρας.

Παραμονή της τελευταίας Κυριακής της Αποκριάς συγκεντρώνονταν οι οικογένειες στο σπίτι του γεροντότερου της φαμίλιας με τα τρόφιμά τους. Το απαραίτητο φαγητό η πατροπαράδοτη μακαρονάδα με μπόλικη τριμμένη μυζήθρα, σάλτσα κοκκινιστού  κρέατος, κανέλλα, βούτυρο πολύ και πορτοκαλόφλουδα. Με το πέρας του σερβιρίσματος ο πιο ηλικιωμένος έδινε το σύνθημα να φάνε από τρεις πιρουνιές όλοι. Μετρούσαν φωναχτά. Στη συνέχεια σηκώνονταν από τις καρέκλες τους , έπιαναν από τις άκρες τα φορτωμένα τραπέζια κι ο γέρος ρωτούσε ‘’Φάγατε’’; ‘’Φάγαμε’’. Ξαναρωτούσε, ‘’ Χορτάσατε’’; ‘’Χορτάσαμε’’. Η οικογενειακή αυτή τελετουργία
θεωρούνταν γρουσουζιά, αν παραλειπόταν. Τι να συμβόλιζε άραγε; Τιμή στον γενάρχη; Την ανάγκη της οικογενειακής ενότητας; Την αγαλλίαση του τέλους της εποχής των εθνικών περιπετειών, τότε δηλαδή που το φαγητό το στερούνταν και  δεν το χόρταιναν;

Ξημερώνοντας άρχιζε το γλέντι. Έβγαζαν όλοι από τα σεντούκια τις φουστανέλες του παππού, τα φέσια και τα κοντογούνια της γιαγιάς. Οι άντρες σχημάτιζαν παρέες, γύριζαν στους δρόμους φουστανελάδες, τραγουδώντας με τη συνοδεία πίπιζας και τύμπανου κλέφτικα του χορού. Οι γυναικείες παρέες κοντά σε αυτούς, περνούσαν συνταγμένες  τραγουδώντας του τραπεζιού τραγούδια. Δεν έλειπαν και οι μασκαρεμένοι, οι μεμονωμένοι τύποι, που αναλόγως με την φαντασία του καθενός διακωμωδούσαν καταστάσεις κωμικές. Όλοι αυτοί ακούραστοι, επαναλάμβαναν τις φιγούρες τους και την επομένη μέρα, την Καθαρά Δευτέρα που ήταν και η κυρίως Αποκριά στο Νησί, μολονότι σαρακοστιανή.

Όταν τελείωνε το φαγοπότι, το βράδυ της Κυριακής ο κόσμος περπατούσε στις γειτονιές. Άναβαν φωτιές στις μικρές στολισμένες πλατειούλες, χόρευαν γύρω από αυτές, ενώ στους δρόμους ήταν παραταγμένα τραπέζια με μεζέδες και κρασί. Κι έπρεπε όλα τα καλούδια να καταναλωθούν, γιατί την επομένη ξημέρωνε η αρχή της Σαρακοστής.

Και φτάνουμε στην πιο φανταχτερή εορταστική μέρα…- εκεί που αλλού τελείωνε το εορταστικό του καρναβαλιού, εδώ άρχιζε-… την Καθαρά Δευτέρα. Με τα ονομαστά κούλουμα για τα οποία τόσο ο Δήμος, όσο και οι επαγγελματίες προέβαιναν σε γενναίο έρανο για την προετοιμασία τους. Κάτοικοι των γύρω Νομών μαζεύονταν στην Μεσσήνη να περάσουν εδώ την μέρα αυτή. Οι κεντρικοί δρόμοι στρωμένοι με σμερτιές. Πάλι τραπέζια φορτωμένα με τα νηστίσιμα… ταραμά, χταπόδι, τουρσιά, μαρούλια και φυσικά λαγάνες. Η φιλαρμονική στην ‘’εξέδρα’’, χωρίς σταματημό έπαιζε τραγούδια. Έφιππες αναπαραστάσεις βλαχόγαμου με πάνω από είκοσι άτομα, οι διάφοροι μασκαράτες και φουστανελάδες, όργωναν όλη την πόλη.

Οι δρόμοι που οδηγούσαν στην γειτονιά της ‘’κρεμάλας’’, κατάμεστοι από το πλήθος. Εκεί τριγύριζαν τα ‘’περίπουλα’’ της κρεμάλας. Ντυμένοι Τούρκοι και μουντζουρωμένοι, παρίσταναν τους αραπάδες του Μπραΐμη. Άρπαζαν τάχα έναν από τις παρέες και τον τραβούσαν βίαια και ακούσια  προς την κρεμάλα που είχε στηθεί. Εκεί εμφανιζόταν αυτός που παρίστανε τον Μπραΐμη κι έδινε εντολή να κρεμαστεί ο κατάδικος. Συνήθεια της παράδοσης, που την είχαν για γούρι. Στο μέρος που τώρα στήνεται η κρεμάλα, όπως λένε, είχε στηθεί μόνιμα όσο έκανε ορδή στο Νησί, ο Ιμπραήμ Πασάς. Κρέμασε πολύ κόσμο… και τούτο το συγκεκριμένο έθιμο συμβολίζει το κωμικοτραγικό τέλος μια γριάς, της Συκούς, η οποία μεθυσμένη εξήγησε στον Ιμπραήμ ένα όνειρό του, κατά πώς ήθελε η ίδια για να στέρξει η ελληνική ψυχή της. Του είπε πως θα πάθουν πανωλεθρία τα στρατεύματά του κι ο ίδιος, πράγμα που καθόλου δεν του άρεσε και διέταξε να την κρεμάσουν. Το ‘’κρέμασμα της γριάς Συκούς’’ είναι αναπαράσταση της δίκης και του απαγχονισμού…

Αν ποτέ βρεθείτε στην Μεσσήνη τέτοια μέρα μην το χάσετε…

                                                                                  Μαίρη Γεωργιοπούλου.